Tot midden vorige week waren financiële markten er zo goed als zeker van dat de Fed deze maand de rente met een half procent zou verhogen. Helemaal toen Fed-voorzitter Powell op dinsdag, tijdens zijn halfjaarlijkse hoorzitting voor het Congres, veel havikachtiger klonk dan verwacht. Twee bankimplosies in de tweede helft van de week waren echter voldoende om de markt abrupt van gedachten te doen veranderen en consensus op ‘onveranderd’ te bereiken.

Omgevallen banken tot verkoop van (veilige) activa gedwongen

Cryptobank Silvergate viel vorige week als eerste om, wat natuurlijk deels te maken had met de nasleep van het FTX-debacle van vorig jaar. Silvergate had echter geen ‘slechte’ activa, in de zin van risicovolle leningen of complexe derivaten, maar juist veilige beleggingen – zoals in Amerikaanse staatsobligaties – in de boeken staan. De enige adder onder het gras: renterisico, want toen de rente begon op te lopen als gevolg van het verkrappende monetaire beleid dat de Amerikaanse Fed in 2022 begon, daalden de staatsobligatiekoersen (door de inverse relatie tussen obligatierente – en koers) evenredig.

Wanneer een bank, of wie dan ook, deze effecten gewoon kan aanhouden tot de vervaldatum is er nog geen vuiltje aan de lucht (dankzij de tijdens de looptijd ontvangen rente en de terugstorting van het initiële investeringsbedrag op het einde). Grote problemen kunnen echter wel ontstaan als de obligaties voortijds met koersverliezen moeten worden verkocht. En dat laatste is precies wat er bij Silvergate gebeurde: zij werden door de grote uitstroom van (crypto)klantenkapitaal tot verkoop gedwongen.

Bij Silicon Valley Bank (SVB), jarenlang dé bank voor (tech-)startups, was de situatie min of meer vergelijkbaar. Ook daar moesten (vooral) staatsobligaties voor het einde van de looptijd verliesgevend worden verkocht omdat klanten door het verslechterde techklimaat steeds meer geld van hun depositorekeningen opvroegen en dus door de bank contant moest worden gemaakt. Binnen mum van tijd waren de verliezen niet meer te overzien, lukte het SVB ook niet om met de uitgifte van nieuwe aandelen geld op te halen en moest de veertig jaar geleden opgerichte bank door de Californische autoriteiten worden gesloten.

Fed en rente reageren op ontstane onrust

Dat veel andere banken ook een berg aan (staats)obligaties in bezit hebben die door de gestegen rente in waarde zijn gedaald, in combinatie met de angst voor domino-effecten door de enorme onderlinge verwevenheid binnen de financiële sector, zorgde bij veel beleggers voor grote onrust. Financials gingen wereldwijd dan ook flink onderuit en eindigden de week diep in het rood. Ingegeven door angst voor een wijdverbreide bankrun kondigde de Fed zondagavond laat een steunmechanisme aan waar banken met een dreigend tekort aan contanten rechtstreek kunnen lenen (en waarbij de staatsobligaties die daarvoor als onderpand dienen zonder koersverliezen gewaardeerd mogen worden).

De 'paniek' op de markten had ook een dramatisch effect op de verwachtingen voor het rentetraject van de Fed. Zo daalde de eindrenteverwachting van de Fed met meer dan 55 basispunten ten opzichte van de post-Powell piek op dinsdag (van 5,75%). En terwijl Powell toen ook zinspeelde op ‘higher for longer’ werden aan het slot van de handelsweek 40 basispunten aan renteverlágingen ingeprijsd voor de tweede helft van 2023.

Dat zijn echt grote swings in de renteverwachtingen; wellicht veroorzaakt doordat niemand het faillissement van de eind vorig jaar nog 16de grootste bank (met bijna 210 miljard aan activa) van de VS zag aankomen? In ieder geval viel er bij geen enkele van de ‘players’ op Wall Street een (tijdig) verkoopadvies voor SVB waar te nemen (al voelden een paar insiders een kleine twee weken geleden klaarblijkelijk wel al nattigheid, want saillant genoeg verkochten de CEO, de CFO en de CMO van SVB toen respectievelijk 11%, 32% en 28% van hun aandelen).

Fed-pivot door pauzemoment dichterbij gekomen?

Maar goed, afsluitend nog even terug naar de Fed. Ik denk dat het nog te vroeg is om te concluderen dat de Fed-pivot, oftewel een wijziging in de monetaire koers van renteverhogingen naar renteverlagingen (en door velen geïnterpreteerd als hét koopmoment voor risicovolle activa) nu al een feit is. Er gaat namelijk altijd een periode van onveranderde rentevoeten vooraf aan een wezenlijke monetaire beleidsomslag. Dat zal nu niet anders zijn.

Mocht dat pauzemoment nu wel al zijn aangebroken en ik neem er de – op het verleden gebaseerde – gemiddelde pauzeperiode van ongeveer een half jaar bij in acht, dan lijkt de enorm gedraaide marktverwachting (met dus al een eerste renteverlaging voor het jaareinde) in ieder geval alvast ‘spot on’ te zijn…

‍