Afgelopen juni werd het St. Petersburg International Economic Forum – ook wel het ‘Russische Davos’ genoemd – weer gehouden; een jaarlijks evenement dat in 1997 voor het eerst plaatsvond. Om voor de hand liggende redenen lag niet alleen het aantal vips lager dan in voorgaande jaren, ook de veranderde samenstelling van het gezelschap viel op.

Voorbij was het bezoek van Westerse leiders als de (voormalig) Duitse bondskanselier Angela Merkel, ECB-voorzitter Christine Lagarde en Goldman Sachs' CEO Lloyd Blankfein. Daarvoor in de plaats waren veel niet-Westerse landen aanwezig, die Rusland geen sancties oplegden, met vooral prominenten uit landen als China, India en Turkije.

Een nieuw monetair systeem?

De officiële titel van het forum dit jaar was ‘New Opportunities in a New World’, waarbij een van de terugkerende thema’s was hoe de handel tussen niet-westerse mogendheden verbeterd zou kunnen worden in een wereld die (nog altijd) door de Amerikaanse dollar wordt gedomineerd. Niet verwonderlijk kwam daarbij een nieuwe, niet-westerse, internationale munteenheid als alternatief voor de greenback vaak ter sprake.

Toen ik dat las, moest ik meteen denken aan de gedachtegang van Credit Suisse-analist Zoltan Pozsar die al een tijdlang betoogt dat er – ten oosten van Europa –  een nieuw monetair systeem in de maak is waarbij óngedekt geld wordt vervangen door een door grondstoffen gedékte valuta.

In een onlangs gepubliceerde White paper gaat Pozsar eerst even terug in de tijd door te stellen dat er vóór Covid drie krachten waren die de westerse economie vormden: goedkope immigrantenarbeid, goedkope (Chinese) goederen en goedkoop (Russisch) gas.

Internationale betrekkingen ernstig bekoeld

Volgens hem werd China eerst erg rijk door goedkope dingen te maken en die te exporteren naar het Westen. Toen China vervolgens wereldwijd 5G-netwerken wilde bouwen en uitrollen én de productie- en exportfocus wilde verleggen van goedkope prullaria naar geavanceerde halfgeleiders, gooide de VS om strategische redenen de kont tegen de krib. Dat heeft er op zijn beurt toe geleid dat ‘Chimerica’ in een rommelige scheiding terecht is gekomen.

Rusland werd volgens de Credit Suisse-strateeg juist erg rijk door goedkoop gas aan Europa te verkopen. Maar ook aan die onderlinge relatie is, door Poetins inval in Oekraïne, een einde gekomen.

Daardoor ook de grondstoffenmarkt ontregeld

Vervolgens licht Pozsart in zijn analyse toe dat er in de afgelopen tientallen jaren, waarin relatief weinig internationale spanningen bestonden, een goedwerkend grondstoffenhandelssysteem is opgebouwd, maar dat de sancties tegen Rusland dit ernstig hebben ontregeld. Bijgevolg zijn grondstoffen volgens hem steeds meer verworden tot een strategische reserve en zal de – daarmee gepaarde gaande – beperktere beschikbaarheid leiden tot hogere prijzen, waar vooral in het Westen de gevolgen nu al enorm voel- en zichtbaar zijn.

Dalende koopkracht…

Terwijl de westerse economieën door de jaren heen, dankzij hun relatief sterke valuta, gewend zijn geraakt aan goedkope grondstoffen, krijgen ze nu opeens te maken met een enorm oplopende inflatie. Ik hoef daarbij niemand te vertellen hoe de energieprijzen in Nederland in een jaar tijd (op zijn minst) zijn verdubbeld, of hoe de boodschappen bij de supermarkt steeds hoger uit de pan rijzen, met rampzalige gevolgen voor de koopkracht van consumenten.

…en monetaire onmacht

Westerse centrale banken zijn daarbij ook machtelozer komen te staan. Immers, waar ze met hun monetaire beleid de economische vraag wel kunnen (bij)sturen ¬– stimuleren met een lagere rente en afremmen met een hogere – zijn problemen aan de aanbodkant niet middels monetaire interventie op te lossen. Anders gezegd: centrale banken kunnen wel geld bijdrukken, maar geen grondstoffen als olie, gas, tarwe en suiker.

In een tijdperk waarin de (economische) macht langzamerhand steeds meer lijkt te verschuiven richting de bezitters van grondstoffen, verbaast het niet dat in gesprekken over een nieuwe monetair systeem in de Euraziatische Economische Unie (EEU) en China steeds meer nadruk ligt op de prijzen van de belangrijkste grondstoffen (waaronder olie, gas, edelmetalen en granen) die aan de waarde van de uiteindelijke munt ten grondslag moeten liggen.

Wat dat laatste aangaat is het wellicht veelzeggend dat het Westen goud maar blijft dumpen, terwijl het Oosten het edelmetaal op de huidige (lage) niveaus juist in grote hoeveelheden opkoopt…

‍